NE GÜNLER

Ne günler yaşıyoruz, ne günler değil mi?
Adalet beklentilerimizin ve hukuka inancımızın giderek parçalı bulutlu bir hal aldığı bu günlerde; herkes varlığından taşan gürültünün dinmesini bekler bir halde…
Hukuk deyince de hemen aklımıza hukukçular ve onların usul ve uygulamalarında ki çeşitlilikler gelmekte…
Ve hemen aklımıza peşi peşine koşuşturan suratımızın asılmasına, kan basıncımızın yükselmesine sebep olan cevap bulamadığımız sorular geliyor…
Sene; Çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmakta kararlı olduğumuz ve belirli bir yol aldığımızı kabullendiğimiz, yirmi birinci yüzyılın, “2008”…
Ben; size, bundan 4000 yıl önce Tunç çağında 600 yıl Anadolu’muzda devlet ve İmparatorluk kuran Hitit’lerin Hukukundaki… Demokrasisindeki… Krallarını dahi görevinden alabildikleri çağdaşlığı kıskanarak aktarmak istiyorum… İnanabilecek misiniz?
Sanmam… Çünkü bende bu kitabı okuyana kadar inanamıyordum…
İşte *Erdal Doğan tarafından yazılan ”HİTİT HUKUKU”’ndan sadece “Demokrasi ve Doğa” konularından birkaç alıntı…
“Hititler” ”kısasa kısas” hukukundan vazgeçerek suçlara karşı tazminat ve edim (müeyyide) yükümlülükleri gibi bugün için bile devrim sayılabilecek yeni bir anlayışla karşımıza çıkıyor.
Kendisinden 2000 yıl sonra ölüm cezalarının sıradan bir yaptırım olduğu Roma İmparatorluğundan 2000 yıl önce, hatta daha beş, on yıl öncesine kadar Avrupa Hukukunda yeni kaldırılan ölüm cezasının: Hitit yasalarında kaldırıldığını görüyoruz…
O çağda hapishane olmasına rağmen ceza yaptırımı için kullanılmıyor.
Tarihte bilinen ilk Anayasa metninin Hitit Kralı “Telepinu” döneminde düzenlediği anlatılıyor…
Hitit’lerde anayasayla “krallarına” hesap sorulabiliyor, yüce divan şeklinde oluşturulan kurulda yargılanabiliyordu…
Krallar gerektiğinde görevden alınıyor hatta sürgün edilebiliyordu…
Doğadan bahsetmeden olur mu?
Doğa ve sahipsiz hayvanlar da Hitit yaşamının ve hukukunun çok ciddi korunması altındaydı…
Bir Hititli ile dağ arasındaki diyalog bunu en iyi şekilde göstermektedir:
“…Bundan başka büyücü; yağ, bal, somun ekmeği ve şarap kâsesini alır ve dağa çıkar…
Dağlara şöyle hitap eder:
“Ey yüce dağlar huşu veren vadilerin sayısız çocukları!
Ben size acaba niye geldim dersiniz?
Çünkü ben artık bittim tükendim, çünkü insanlık bir inek gibi ahırda hapis kalmıştır…
Şimdi sizin yardımınıza çok ihtiyacım var, Ey Dağlar!
Dağlar şöyle yanıtlar:
Sen hiç korkma!
Biz sana yardım ederiz.
Ağaç kendi dallarını kırar mı, hiç?
Maki kendi büyümesine engel olur mu, hiç?
Geyik kendi yavrusunu, dünyaya getirdiği yaratığı öldürür mü, hiç?
Kıskanmak, kızmak, karamsarlık yok… Çetin Altan’ın bir sözüyle yazımı tamamlamak istiyorum…
“Enseyi karartmayalım”…

*HİTİT HUKUKU
Beleklerdeki Kayıp
Erdal Doğan
Güncel Yayıncılık

SERMAYECİ-KERAMET-ILICA YÜRÜYÜŞÜ

Bu haftaki yürüyüşümüzü, SAMANLI DAĞLARINDA, Kocaeli sınırlarındaki SERMAYECİ köyü ile Bursa sınırlarında yer alan KERAMET köyü ile ILICA arasında, yapmak üzere İstanbul’dan ayrıldık.Yollar her zaman ki ne nazaran oldukça tenha, İstanbul’da yolların tenhalığı artık garipsenecek bir olay… İnsanın içini ürperten bir duygu kaplıyor… Ne oluyoruz ki gibi…
Eski Hisar’dayız. Atilla kaptan vapur sırasının tenhalığından da yararlanarak, bir çırpıda adeta vapura sırçayı verdi… İkinci araçtan koptuğumuzun farkına vapura bindikten sonra anladık…
Araba vapurunun sadık koruyucu melekleri; bu kez bizlere yakınlık göstermiyor, atılan simitleri kapmak için burunlarını dahi kıvırmıyorlardı…
Acaba biz insanlar; onların denizini, doğasını kirletmenin yanında, başka affedilemeyecek hatalar da mı etmiştik?
Yoksa! İzmit Körfezi eski temizliğine kavuşmuş da yine bol bol balık ve yoksun kaldıkları o çeşit çeşit deniz ürünlerine mi kavuşmuşlardı? (*)
Karınlarının tok mu? Yoksa bize küskün olduklarını umursamadan simitleri atmaya devam ettik… (*)(*Foto.Betül Hanım tşk.)
Belki birkaç pike yaparlar da fotoğraflarını çekeriz diye…
İlk mola, Tavşanlı beldesinde grubun lojistik gereksinimlerini karşılamak için verildi…
Samanlı dağlarının ön yamaçlarındaki dönemeçleri bir bir geride bırakıyoruz… Rakım arttıkça yemyeşil çimler içindeki beyazlara bürünmüş erik ağaçlı, etrafı çitlerle çevrili bahçeli evler… Peşi peşine bizlere el sallıyorlar…
Doğa ananın tuvalinden fışkıran bu kareler; birkaç saat önce “dünya halleriyle” boğuşan beni alıp, o tuvalin içine çekivermişti: Artık yürümeden doğayla iç içeliğe ısınmaya başlamıştım. Bu ısınmayı, usumda gizlice çalan; Mozart’ın flüt ve harp konçertosunun tınıları pekiştiriyordu…
Sermayeci köyünde; inince bir yandan yürüyüş hazırlıklarını yapıyor diğer yandan da görüşemediğimiz arkadaşlarla yarenlik yapıyorduk…
Kısa süren bir hazırlıktan sonra yürüyüşe 10.45’te başladık… Bu saatte başlangıç oldukça erken sayılırdı…
Köyü; bahçelerini çapalayan ihtiyar delikanlılarla sohbet ederek geçiyoruz… Tarlalarda, Mart kapıdan baktırır sonra bizim ürünleri yok pahasına sattırır, düşüncesinde olan kimi çiftçiler; ürünlerini seralarının korumasına almışlardı…
Samanlı Dağlarının tepeliklerini aşıyoruz… Ağaçlardan arınmış boşluklar oldukça fazla… Kuzeyde İzmit Körfezi, Güneyde İznik Gölünü, Poyrazı yesek de, görmenin ayrıcalığını yaşıyoruz…
Biraz ötede bellerini yamaca vermiş, çatıları kırmızı kiremitli evleriyle köyler: Yapraklarından arınmanın hüznüyle yeni yeni fışkıran filizlerin sevincini birlikte yaşayan, şiddetli poyrazın etkisinden korunmak için öbek öbek olmuş yabani meşelikler: Tepelerde yalnız başlarına Poyraza meydan okurcasına direnen meşeler de dikkatimizi çekiyor…
Samanlı Dağlarının tepeliklerindeki ağaçlardan arınmış boşlukları; bir şairin arada “anlam boşlukları” bırakarak “eksiltilmiş bir dille” yazılan şiirine benzettim…
Bizlerin her bir boşluğu; sezinleyerek, bu boşluklara anlam yüklememiz için:
Bu seziş, beş duyuyla algılanmayandır,
Bu seziş, bize görünmeyendir,
Bu seziş, dışta görüneni içselleştirmek, her bir soluğa anlam katabilmektir,
Bu seziş, yaşamın tek düze bir akış olmadığını, arada boşluklarda olduğunu, ayrıntılardaki gerçeğin; bildiğimiz, alıştırıldığımız, alıştığımız, gerçeklere hiç de benzemediğini anlatandır…
Belki de, doğada karşılaştığımız bu boşluklar: Yaşamın dolaşımındaki “şaşırtıcı karşılaşmaları” sayesinde, bize “kendimizdeki boşlukları”, “eksiklikleri” öğretecektir…
Belki de, ayırdına vardığımız boşlukları doğayla doldurmak için…
Yürüyüşümüz bu düşüncelerle devam ederken, içimden doğanın olmazsa olmazı bir de yeni doğmuş kuzuların meleştiği bir koyun sürüsü gördüm mü, sormayın keyfime diye geçirdim…
Helva ekmek molasındayız: Hemen ayaklarımızın ötesinde İznik körfezi, ötelerden kuzu melemelerini duyar gibiyim, hafif esen Eğenin Meltemini andıran esinti… Güneşin tesirini azaltıyordu…
Önümüzdeki yamacı aştığımızda ne göreyim! Annelerinin memelerini çekiştire çekiştire emen kuzuların da bulunduğu bir koyun sürüsü, çobanın başında meraklı sorularla toplanmış Ayakizleri…
Çoban köpeklerinin korkusundan ne ben ne de Gülay fotoğraf çekmek için sürü içine giremiyoruz…
Yürüyüş bu kez… Ot ve çiçeklerin türlü türlüsüyle bezenmiş yamaçlarda devam ediyor… Gülay’ın da yüreklendirmesiyle… Bayır aşağı koşuyorum… Koşmuyorum, adeta kendimi Salı verdim bayır aşağı, kontrol bende değil doğa da…
Ardımda bıraktığım sadece tepeler, bayırlar, üzerinde rengârenk çiçekler açan, halı gibi döşenmiş çayırlar değil: Kendimin de kaldığını, bayır aşağı koşanın( Gülay’ın ifadesiyle Hop bidikler) bir başkası olduğunu sezinliyordum…
Bu coşkulu hop bidikler; bir zamanlar yaşanmış günlerin hüzün veya sevinçlerinden değil, olmamış hayallerin ardında kilitli kaldığı bir ıssızlıktan fısıldayan içimdeki çocuğun sakınmalı düşleriydi…
İşte kaleme aldığım bu satırlarda, o süreci tüm ayrıntılarıyla tekrar yaşıyor ve ünlü yazar “Gabriel Garcia Marquez’”in de dediği gibi “anlatmak için yaşıyordum”…
Tepeler, bayırlar molalar derken zeytinlikler arasındaki yollardan, yol kenarlarındaki sulaklarda fotoğraf çektirerek ilerliyoruz…
Keramet köyü meydanındaki tarihi çınar ağacını fotoğraflıyoruz, kahvehanede verilen mola oldukça iyi geldi…
Buradan bir saatlik bir yürüyüşle Ilıca’ya vardık, etrafı zeytin ağaçlarla donanmış, antik bir doğal sıcak su havuzu…
Hüseyin beyin hazırlattığı; Selim ve Birol’un ve de Betül hanımın emekleriyle öylesine bir masa donatıldı ki anlatamam, yaşanması gerekir…
Menü de ne mi var dı? Neler yoktu ki!
Ya otuz iki derecelik sıcaklıkta ki ılıca suyunda doğanın içinde yüzmenin keyfine diyecek yoktu…
Böylesine keyifli geçen bir yürüyüş sonrası Orhangazi’de şubesi açılan İmren köftecisinden de köfteler, sucuklar alındıktan sonra Yalova ve vapur yolculuğundan sonra da İstanbul…
Akıllarda yürekleri sağaltan keyifli anlar… Yeniden dünya hallerini yüreklilikle karşılamak için…

Mehmet YÜCEBİLGİÇ

ROTA GRUBUYLA TEPE MANAYIR- HACILI YÜRÜYÜŞÜ

Kırılgan bir çocuğum ben
Yüreğim cam kırığı
Bütün duygulardan önce
Öğrendim ayrılığı.
Saldırgan diyorlar bana
Oysa kırılganım ben,
Gözyaşlarım mücevher
Saklıyorum herkesten.
Ürküyorlar gözümdeki ateşten
Ürküyorlar dilimdeki zehirden,
Ürküyorlar o dur durak bilmeyen
Gözü kara cesaretimden.
Diyorlar: Bir yanı sarp bir uçurum,
Bir yanı çılgın dağ doruğu.
Oysa böyle yapmasam ben
Nasıl korurum içimdeki çocuğu?
Bir yanım çılgın nar ağacı
Bir yanım buz sarayı...
Murathan MUNGAN

ENGELLER HAYATIN TA KENDİSİDİR... ŞAŞIRTICI KARŞILAŞMALAR BİZE KENDİMİZİ ÖĞRETİR…

Sabah 0530’da yataktan kalkar kalkmaz yaptığım ilk şey, pencereden dışarı bakmaktı…
Sabaha kadar devam eden fırtına ve çıkardığı ses; düzenli uyumama engel olmuştu, ama bir yandan da yağmuru engeller diye kendimi avutmuştum…
Perdeyi açmamla birlikte cama çarpan yağmur damlaları, gökyüzünü görmeme mani olmuştu… Sokak lambasının ışığı yağan yağmurun nedenli şiddetli olduğunu görmeme yetmişti.
“İçimdeki rahatına düşkün çocuk” durmadan mırıldanıp duruyordu, yağan bu fütursuzca yağmur altında yürüyüşe gidilir miydi?
Tabii ki gidilecekti…
Uzun bir süre yürüyüşe gidememiştim bir de Rota grubuyla ilk yürüyüşüm olacak idi…
Evden çıkıp Taksim’e vardığımda yedek ayakkabılarımı ve diğer malzemelerimi almayı unuttuğumu fark ettim…
Bu doğal bir sonuçtu ve şimdiye kadar noksanlıkları tamamlayan sevgili Gülay’dı… O olmayınca aksamalar, yürüyüş havasına girmeler de zor oluyordu…
Atatürk Kültür Merkezi önünde Rota Yürüyüş Grubunun aracını beklerken; şiddetli bir gök gürültüsü ve ardından bardaktan boşanırcasına yağmur kısa bir sürede ıslanmama neden oldu…
Şaşkınlık üzerine şaşkınlık… Şaşkınlığım, araca binip Gebze/Tavşanlı’daki kahvaltı molasında dahi devam ediyordu…
Usumda; moleküller gibi, birbirine bağlı içleri bomboş baloncukların oluşturduğu düşüncesizlikler zinciri vardı… Ne iyi ne de kötü tam bir “hiçsizlik” durumundaydım…
Oysa “doğaylabaşbaşalığı deneyimlemenin” bir bedeli olduğunun, biraz sonra atacağım adımlarla usumdaki boşlukları anlamlandırmayı, varsa yaşamımdaki eksiltilmişlikleri giderebilmenin farkındalığını yakalamam gerekirdi…
Yolculuğumuz dar dönemeçli yollarda devam ediyordu, bir ara dalmışım, araç bir ara havalanma molası için Osmanlı sapağında durdu, dönemeçten etkilenmeyen yok gibiydi…
Araçtan indiğimde baharın yeşilliği ile yüz yüze geldim, tarlalardaki ekinler filizlenmiş, alabildiğine ovalar, ıslak ıslak kokan tarlalar hoş geldiniz diyordu adeta…
Usumdaki içi boş baloncukların birer birer renklendiklerini hissettim…
“İçimdeki rahat çocuk”; yeter artık buradan yürüyüşe başlayalım, şu dönemeçli yollarda gitmeyelim diye tepinip duruyordu…
Sonuçta Tepe Manayır köyüne vardık, Gebze’ye bağlı küçük bir köy, geçimini odun kömüründen sağlıyor… Köye iner inmez köylü kadınların çamaşırlarını iplere astıklarını gördüm, sevinmedim dersem yalan olur, çünkü bu işaret havanın iyi olacağının habercisi idi…
Nazan Hanım, odun kömürü nasıl yapılıyor bir bilen anlatsa deyince, ben de merak ediyordum, gittim kahvehanede bu işin erbabını sordum ve biri, bize yardımcı olacağını söyledi.
Pek meraklı bir şekilde odun yığının etrafında anlatılanları dinledik, oldukça ilginç ve meşakkatli bir uğraşı gerektiriyordu… Beş ton odundan bir ton odun kömürü elde edebilmek için…
Rota grup rehberi Selim Bey; köylüden güzergâh teyidini yaptıktan sonra yola koyulduk, tepeyi aştıktan sonra Koca Dereden karşıya geçerek Hacılı, Göksu istikametine gidecektik… Bir buçuk km. yürüdükten sonra sel nedeniyle Kos kocaman olan Koca dereyi geçemedik, yapılan planda uygulanamaz olmuştu oldu… Selim bey; arkadaşların da fikrini alarak, dereye paralel tepeleri aşarak öncelikle ağıla sonra Hacılı’ya gitmeye karar verdi.
Tepeler sık baltalık meşe ormanı, içine girdiğinizde yürümeye olanak vermiyor, bir de dikenli sarmaşıkların tuzağına düşerseniz yandınız…
Ağılın yamacında verilen mola sonrası yürüyüşe devam edildi... Bu tepe diğerlerine oldukça hâkim bir konumda idi, yürüyeceğimiz maden ocağına kadar olan araziyi kendi kendime değerlendirdim, belki lazım olur dedim…
Yürüyüşe kısa bir mola Pınar da verildi. Pınardan sularımızı içtikten sonra yol üçe yöne ayrılıyordu, burada Selim Beye şayet sık meşelik tepelik alanlardan devam edersek, hem zorlanırız hem de karanlığa kalırız dedim, bu yol yerine iki tepe sonrası boyun bölgesinden aşağı Maden ocağına inebiliriz diye tahminimi söyledim.
Önde hızla yürüyorum, yerde patika ararken, aman Allahım! Ne göreyim, ağacın dallarına boynuzlarından asılmış ve orada iskelet halindeki asılı duran koçu görünce öylesine şaşırdım ki… Doğrusu şimdiye kadar böyle bir durumla karşılaşmamıştım…
Kim, neden asmıştı veya kurban etmişti, bu hayvanı?
Bu “ŞAŞIRTICI KARŞILAŞMA” bana birden antik çağda ölü rüzgârı canlandırmak için tanrılara kurban edilen adakları aklıma getirdi…
İki tepenin çöküntü yaptığı boyun bölgesinden, çatak(derenin küçüğü) boyu ilerleyerek dere kenarındaki maden ocağına kolayca indik…
Koca Derenin, yağan yağmurun da etkisiyle İlkbaharın coşkusunu yaşadığı gürül gürül akışından belli oluyordu. Bu coşkuya bizde katıldık, terimizin ıslaklığı derenin serinliğiyle birleşince içimde bir huzur hissettim.
Artık usumdaki boşluklar teker teker anlamlaşıyordu: İşte bu noktada yaşamda ki eksiltilmişlikler; her bir çiçeğin, otun, ağacın sürgün veren taptaze filizleri ve çağlayan Koca Derenin gürül gürül sesi ve serinliğiyle doluyordu…
İşte ilkbaharın karanlık ve ıslatan yağmurlu sabah saatlerinden sonra bu ilk aydınlık saatlerinde bu güzellikleri deneyimleme olanağı veren Ulu Tanrıya şükretmemek anlamsız olurdu…
YAŞADIKLARIM, YAŞAMDA TEK DÜZE BİR AKIŞ OLMADIĞINI, ENGELLERLE, İSTEMİMİZ DIŞINDAKİLERLE DOLU OLDUĞUNU…
HATTA AYRINTILARDAKİ GERÇEĞİN BİLDİĞİMİZ, YILLARCA ALIŞKANLIK HALİNE GETİRDİĞİMİZ GERÇEĞE HİÇ Mİ HİÇ BENZEMEDİĞİNİ KANITLIYORDU…
Bundan 250 yıl önce yaşayan: İnsanın doğadaki varlığını, yapısını, bitkilerdeki değişimi, toprakla bitkilerin birlikteliğindeki doğa özelliklerini bilimsel çalışmalarıyla ortaya koyan ünlü bilge edebiyatçı Goethe’nin de söylediği gibi; BELKİ YAŞAMIN DOLAŞIMINDAKİ “ŞAŞIRTICI KARŞILAŞMALAR” BİZE ÖZELLİKLE KENDİMİZİ ÖĞRETECEKTİ… BELKİ DE İNSAN, KENDİNDE ÇOĞALINCA DÜNYAYA GENİŞ AÇIDAN, DAHA BİR “HOŞGÖRÜ”YLE BAKABİLECEKTİ…
Birden, Goethe’nin “hoşgörü” düşüncesinde; kendisinden yaklaşık 550 yıl önce doğan düşünce akımıyla devrine ve
sonrasının insanlarına din farkı gözetmeksizin yaşama sevincini “hoşgörü” sentezi ile yerleştiren “Mevlana”nın etkisi altında kaldığını anımsadım…
Nerede kalmıştık! Der gibisiniz?
Düşünce, diğer düşünceyi çağrıştırıyor… Ne yapayım?
Durun söyleyeyim…
Dere kenarında fotoğraf çekimleri, ancak bu kez çok fotoğraf çekemedim. Yazımda da Zühre’nin çekmiş olduğu fotoğraflardan kullandım, kendisine teşekkür ederim. Sonra biraz dinlenme derken Koca dere kıyısından yola koyulduk, bu kez bu bölgede daha önce yürüyüş yapmış olan bir kişi(sanırım Adnan bey) rehbere bundan sonraki yolu bildiğini kendisinin yardımcı olacağını söyledi, onun öncülüğünde yürüyüşe devam ettik…
Ben de yanımdaki bayan arkadaşa; gittikçe derin ve yamaçları oldukça dik vadiye girdiğimizi çıkışımızın zor olabileceğini, belki de geceye kalabileceğimizi, buna benzer bir olayı Eğe Bölgesinde eşimle birlikte yaşadığımızı anlatıyordum…
Hatta bölgedeki yüksek gerilim ve telefon hatlarının yakınında mutlaka bir patika olması gerektiğini buradan da yamacı çıkabilecek bir patika bulabiliriz diye bahsediyordum…
Sonuçta, baş taraftan yol bitti diye bir ses geldi… Grup tekrar geriye döndü, ben tahmin ettiğim yere doğru köpeği de yanıma alarak patika girişi aramaya başladım ve tahmin ettiğim yerde çalılıklarla gizlenmiş belki de yüz yıllar öncesi kullanılan bir patika buldum ve buradan hava kararmadan yukarı tırmandık…
Hava kararmak üzere iken Hacılı’ya vardık.
Doğruca köy kahvesine burada çay ve dinlenme sonrası Şile üzerinden İstanbul’a dönüyorduk: Araçta, Uğur Bey yapılan toplam masrafın 400 YTL, olduğunu bunun 350 YTL, sinin araca verildiğini diğer bölümü ile çay masrafının karşılandığını söyledi… Bu yolculuğun maliyeti: Adam başı 15YTL idi…
Şaşırmadım dersen yalan olur, bugün şaşkınlık günümdü…
Yeni bir yürüyüş grubu olmalarına karşın şeffaf kurallarını devam ettirebilirlerse ne mutlu onlara…

Bizimle beraber yürüyen Köpeğimiz de Hacılı’da kaldı, çok kısa bir süre içinde mutlu bir sona erecek beraberliği sanırım yakalayacaktır…
Mehmet YÜCEBİLGİÇ